Bestuur en interbestuurlijk toezicht
Na de Provinciale Statenverkiezingen van maart 2023 is er een nieuw college gevormd waarbij ik nu verantwoordelijk ben voor de portefeuille Bestuur. Daarnaast ben ik coördinerend bestuurder voor het Interbestuurlijk Toezicht (IBT).
Gemeenten hebben veel vrijheid om hun gemeente in te richten en inwoners te helpen. Ook moeten ze taken wettelijk uitvoeren, zoals beslissen over vergunningaanvragen of over hoe ze hun informatie opslaan en vernietigen en archiefbeheer voeren. De provincie houdt toezicht op het uitvoeren van deze taken.
Interbestuurlijk toezicht Heel soms krijgt de provincie het verzoek om een beslissing van een gemeente te schorsen of vernietigen. Dit kan de provincie niet zelf doen, maar vanuit het interbestuurlijk toezicht onderzoeken we wel of de beslissing van een gemeente in strijd is met het recht of het algemeen belang. Als dit zo is en het ook aan andere voorwaarden voor vernietiging voldoet, melden we dit aan de minister van Binnenlandse Zaken. De minister onderzoekt het verder en beslist, uit naam van de kroon, over schorsing of vernietiging. In 2023 kreeg de provincie 1 verzoek om een beslissing van een gemeenteraad te vernietigen. Na onderzoek constateerde het College van Gedeputeerde Staten dat dit besluit in aanmerking komt voor vernietiging en is dit doorgestuurd naar de minister.
Nieuwe verplichtingen De provincie houdt actief toezicht op deze kerndomeinen: huisvesting van statushouders, informatie- en archiefbeheer en het omgevingsrecht. Voor het omgevingsrecht is het een bijzonder jaar omdat in 2024 de Omgevingswet in werking treedt. Hierin staan weer andere en nieuwe verplichtingen voor gemeenten.
Bestuurskracht gemeenten
Gemeenten moeten over voldoende bestuurskracht beschikken om de taken voor hun inwoners goed te kunnen uitvoeren. Veel van de huidige en toekomstige gemeentelijke taken hebben een regionaal karakter. Daarom moeten gemeenten steeds meer samenwerken om deze gemeentegrensoverschrijdende opgaven goed te kunnen oppakken.
Het past bij de rol van een provincie om vooral het regionaal belang te behartigen en in te zetten op versterking van de regionale bestuurskracht. Bovendien sluit dit goed aan bij de rol die het Rijk verwacht van provincies: stimuleren dat er in regionaal verband zorgvuldig wordt gekeken naar verschillende varianten om bestuurskracht te versterken.
Daarom werkt de provincie de uitkomsten van de verkenning ‘Sterke gemeenten, sterke regio’s’ nu verder uit. Noord-Holland voerde gesprekken met een aantal gemeenteraden over wat bestuurskracht is en hoe een bestuurskrachtonderzoek kan helpen in het raadsdebat. Naast het voorhouden van een spiegel – hoe functioneert de gemeente en voert zij daarover het eerlijke gesprek? – biedt de provincie ondersteuning als het mis dreigt te gaan. Afgelopen jaar schoot Noord-Holland de gemeente Wijdemeren te hulp. Zo hielp de provincie de gemeente én inwoners.
Provinciale Regietafel PPLG en Stikstof
Eind 2019 nam ik het initiatief om te komen tot de oprichting van de Provinciale Regietafel Stikstof Noord-Holland. De tafel is inmiddels verbreed van stikstof naar Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG) en stikstof. PPLG is ons provinciale antwoord op het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Daarin zijn klimaat, water en stikstof met hun effecten voor het landelijk gebied beschreven, maar ook een maatregelenpakket, waaraan gewerkt wordt ondanks dat het Rijk op een aantal punten nog duidelijkheid moet verschaffen. Het haalt de energie echter niet uit de samenspraak en -werking aan de tafel en dat vind ik bijzonder.
In 2023 kwam de regietafel 4 keer samen. Naast digitaal gebeurde dit ook op locatie bij Schiphol. Met deelname aan de Regietafel benadrukken de deelnemende partijen dat de uitdagingen waarvoor wij staan alleen samen zijn op te lossen. Dat wordt ook echt gemeend en is tastbaar in de gesprekken. Wij blijven met onze maatschappelijke partners, de andere provincies en het kabinet samenwerken aan een vitale natuur en een vitale samenleving in Noord-Holland. Daar zet ik mij met buitengewoon genoegen voor in.
