Bestuur en interbestuurlijk toezicht
In het college van Gedeputeerde Staten ben ik verantwoordelijk voor de portefeuille Bestuur. Daarnaast ben ik coördinerend bestuurder voor het Interbestuurlijk Toezicht (IBT).
Gemeenten hebben veel vrijheid om hun gemeente in te richten en inwoners te helpen. Ook moeten ze taken wettelijk uitvoeren, zoals beslissen over vergunningaanvragen of over hoe ze hun informatie opslaan en vernietigen en archiefbeheer voeren. De provincie houdt toezicht op het uitvoeren van deze taken. Interbestuurlijk toezicht Heel soms krijgt de provincie het verzoek om een beslissing van een gemeente te schorsen of te vernietigen. Dit kan de provincie niet zelf doen, maar vanuit het interbestuurlijk toezicht onderzoeken we wel of de beslissing van een gemeente in strijd is met het recht of het algemeen belang. Als dit zo is en het ook aan andere voorwaarden voor vernietiging voldoet, melden we dit aan de minister van Binnenlandse Zaken. De minister onderzoekt het verder en beslist, uit naam van de kroon, over schorsing of vernietiging.
Nieuwe verplichtingen De provincie houdt actief toezicht op deze kerndomeinen: huisvesting van statushouders, informatie- en archiefbeheer en het omgevingsrecht. Voor het omgevingsrecht was 2024 een bijzonder jaar omdat in 2024 de Omgevingswet in werking trad. Hierin staan weer andere en nieuwe verplichtingen voor gemeenten.
Bestuurskracht
Gemeenten moeten voldoende bestuurskracht hebben om de taken voor hun inwoners goed te kunnen uitvoeren. Veel van de gemeentelijke taken hebben een regionaal karakter. Daarom moeten gemeenten steeds meer samenwerken om gemeentegrensoverschrijdende opgaven goed te kunnen oppakken.
Het past bij de rol van de provincie om vooral het regionaal belang te behartigen en in te zetten op versterking van de regionale bestuurskracht. Bovendien sluit dit goed aan bij de rol die het Rijk verwacht van provincies: stimuleren dat er in regionaal verband zorgvuldig wordt gekeken naar verschillende mogelijkheden om bestuurskracht te versterken.
Daarom stelt de provincie een Agenda Kwaliteit Openbaar Bestuur op. Hierin staat hoe de provincie gemeenten en regio’s kan helpen als de bestuurskracht langdurig lijkt te verzwakken. Vooruitlopend daarop zijn bestuurlijke gesprekken gevoerd in Zaanstreek-Waterland en in de werkorganisatie BUCH. Verder begeleidde de provincie de evaluatie herindeling Dijk en Waard en ondersteunt ze Oostzaan, Uitgeest en Heiloo bij hun bestuurskrachtonderzoeken en de regio Westfriesland bij de doorontwikkeling van het samenwerkingsverband Pact van Westfriesland. Zo helpt de provincie de gemeenten, regio’s én inwoners.