“Noord-Holland trok in al haar glorie voorbij”
Arthur van Dijk rondde eind 2024 zijn eerste termijn af als commissaris van de Koning van de provincie Noord-Holland. In januari 2025 startte zijn tweede ambtsperiode van 6 jaar. Een vooruit- en terugblik in trefwoorden. “De toekomst moet voor iedere Noord-Hollander bereikbaar zijn.”
Roadtrip
“14 maanden na mijn installatie in 2019 begon de pandemie. Van de ene op de andere dag veranderde alles. Het leven ging zich vooral digitaal afspelen. Gek genoeg heb ik juist toen Noord-Holland veel beter leren kennen. Met dank aan mijn dochter. Ze wilde weten waar De Rijp lag, omdat het koninklijk paar daar in 2014 op bezoek was geweest. Vervolgens stippelde ze een route uit. Vanuit onze woonplaats Badhoevedorp maakten we een roadtrip door een groot deel van Noord-Holland, langs 32 van de 44 gemeenten. We waren 7 uur onderweg in een provincie die tot stilstand was gekomen. Uit eten gaan mocht niet, maar gelukkig konden we wel door de McDrive.”
Luisterend oor
“Ik wil altijd graag weten wat er leeft en speelt in de provincie. In mijn eerste termijn leerde ik hoe belangrijk luisteren is. Mensen willen vaak gevoelens met me delen. Meestal gaat het er dan niet om dat ik met een oplossing kom, maar dat ik luister. Inwoners snappen heel goed dat problemen niet zomaar kunnen worden opgelost. Ook bij de provincie voerden algemeen directeur Miriam van Kuijk en ik afgelopen jaar gesprekken met medewerkers over ingewikkelde dilemma's rond oorlogen en de samenstelling van het kabinet. Collega's begrijpen dat ik die kwesties niet kan oplossen, maar ze willen wel graag gehoord worden. Misschien ook om bevestigd te krijgen dat ik het helemaal niet vreemd vind dat zij met die dilemma's worstelen. Dat luisterende oor bieden is steeds belangrijker geworden.”
Europa
“Tijdens mijn eerste termijn veranderde mijn rol in Brussel. Naast voorzitter van het Huis van de Nederlandse provincies ben ik nu ook voorzitter van de Nederlandse delegatie in het Europees Comité van de Regio’s. Een eervolle taak. Europa is belangrijk voor de provincie. Daarom stimuleer ik bijvoorbeeld dat onze gedeputeerden hun portefeuilles koppelen aan Europese dossiers. Het kan enorm helpen om via Europese programma's en steun zaken voor elkaar te krijgen. Daarnaast vind ik het van belang om de nieuwe Eurocommissarissen uit te dagen om op werkbezoek te gaan in Nederland en onze regio. Dat je daarin investeert en er dagelijks aan werkt vanuit Brussel past bij Noord-Holland. Het is nodig om iets te bereiken. Uiteindelijk zorgt de provincie dat ze haar tentakels overal heeft liggen, waardoor we meedoen, mee investeren, meedenken en mee ontwikkelen.”
2024
“In 2024 werd de behoorlijke aardverschuiving van de Tweede Kamerverkiezingen zichtbaar. De koers die partijen lokaal en nationaal willen uitzetten heeft tot gevolg dat het allemaal redelijk schuurt. Allerlei programma's worden stopgezet, zoals het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Soms heb ik weleens het idee dat oude schoenen worden weggegooid terwijl er nog geen nieuwe zijn. 2024 was ook het jaar waarin we beseften dat niet alles meer kan, en dat we tegelijkertijd haast moeten maken met zaken als groot onderhoud. In die zin was 2024 een jaar waarvan ik lang niet altijd vrolijk werd."
Veiligheid
“In 2024 heb ik meer dan anders eerst eens naar mezelf gekeken. Hoe ik kan veranderen. Schrijfster Natascha van Weezel opende met de Willem Arondéuslezing mijn ogen. Ze betoogde daar dat we ons meer en eerder moeten uitspreken. We draaien nu te gemakkelijk om zaken heen. Sta ergens voor en draag dat uit. En dan is demonstreren met een bivakmuts op volgens mij niet gebruikmaken van je grondrecht. Want dat is beangstigend. Daarmee treed je in de veilige sfeer waarop iedere Nederlander recht heeft. Ik zeg altijd: mijn veiligheid, mijn meningsvrijheid wordt bepaald door de ruimte die de ander mij geeft. Maar omgekeerd geldt hetzelfde. Dat moeten we bewaken en daar zie je Nederland soms niet goed uitkomen. De balans slaat nog weleens door. En dan denkt die grote groep: hoe kan het toch dat kleine minderheden overal de discussie bepalen? Waarom kunnen we niet allemaal normaal samenleven? Iedereen heeft recht op een veilige plek, ongeacht je achtergrond, overtuiging of identiteit. Of het nu gaat om mensen met verschillende meningen over internationale kwesties, of om individuen binnen de queer gemeenschap – iedereen moet zich gezien en gewaardeerd voelen. En dit begint bij onszelf.”
Respect
“In het huidige politieke klimaat missen bepaalde partijen de visie om Nederland de komende 10 jaar vooruit te brengen. Daardoor verdampt het respect voor bestuurders in de samenleving. Kijk, je hoeft niet van ze te houden. En je mag ook zeggen dat bestuurders zelf voor dat ambt gekozen hebben en tegen kritiek moeten kunnen. Dat klopt, maar hun verantwoordelijkheden zijn niet vrijblijvend. Dus als iemand in de jas van burgemeester of minister stapt, moet je respect hebben voor het feit dat diegene die verantwoordelijkheid neemt, ongeacht wie het is. Bestuursverantwoordelijkheid pakken en in de volle omvang durven nemen – een land besturen – is echt iets anders dan een politieke partij runnen.”
Toekomst
"Voor iedere Noord-Hollander moet de toekomst toegankelijk zijn; of je nou in de Kop of de IJmond woont. We hebben alle inwoners keihard nodig. Daarom moet onze provincie aantrekkelijk zijn voor jong en oud. Dat gaat over werk, recreatie, wonen, bereikbaarheid, cultuur. Grote onderwerpen die je ook voor de lange termijn goed moet organiseren. Lastig, want als je bijvoorbeeld naar infrastructuur kijkt, heeft het Rijk amper geld voor onderhoud. In feite zit de provincie daardoor in een moeilijk parket, en ook gemeenten hebben het zwaar. Ik wil Noord-Holland klaarstomen voor al die toekomstige uitdagingen. Daarbij richt ik me op toekomstbestendige ontwikkelingen, innovatie en sociale rechtvaardigheid. Maar ik wil vooral zorgen dat niemand achterblijft. De toekomst moet voor iedere inwoner bereikbaar zijn. Dat kan alleen als we goed samenwerken en naar elkaar luisteren.”
Noord-Hollands glorie
“Die roadtrip is misschien wel mijn mooiste herinnering aan de coronatijd. De diversiteit van de natuur, de weidsheid van het landschap, de prachtige dorpjes en monumentale panden; Noord-Holland trok in al haar glorie aan ons voorbij. Er zijn ook veel verschillen; in taal, cultuur en hoe mensen in het leven staan. West-Friesland is echt anders dan Het Gooi. Dat maakt Noord-Holland bijzonder én uitdagend, omdat je goed moet beseffen met wie je zakendoet. De provincie probeert niet te denken vanuit een ‘one size fits all principe'. Voor de ene gemeente is mobiliteit een totaal ander vraagstuk dan voor de andere. Dat geldt ook voor milieu, groen, wonen en werken. Met dit college van Gedeputeerde Staten (GS) zagen we dat op een aantal terreinen meer maatwerk mogelijk is, bijvoorbeeld bij woningbouw. Omdat de strikte regelgeving vanaf 2025 iets verruimd is, gloort voor een aantal dorpen hoop dat er wat woningen kunnen worden bijgebouwd.”
Ontmoetingen
“Veel mensen zien is een wezenlijk onderdeel van mijn werk. De afgelopen 6 jaar heb ik ontzettend veel Noord-Hollanders ontmoet. Als commissaris probeer ik zoveel mogelijk mensen zichtbaar te maken. Ik wil Noord-Holland laten zien door mijn ogen. Ik ben een commissaris die midden in de maatschappij staat, geen Superman die voortdurend moet laten zien hoe hij het doet. Ik wil juist bereik- en benaderbaar zijn.”
Internationaal Noord-Holland
“Internationale ontwikkelingen beïnvloeden het leven van Noord-Hollanders meer dan ze zich soms realiseren. Dat is sinds het uitbreken van verschillende oorlogen alleen maar toegenomen. Onze provincie is internationaal van betekenis doordat hier veel bedrijven zijn gevestigd. Kijk naar de Amsterdamse haven, Schiphol en NRG|PALLAS in Petten. Laatstgenoemde is wereldmarktleider in de productie van medische isotopen en draagt bij aan de behandelmogelijkheden van levensbedreigende ziektes. Maar laten we ook Amsterdam als internetknooppunt van de wereld niet vergeten. Iedere Noord-Hollander heeft wel iets met dat internationale karakter te maken. Bijvoorbeeld omdat je op Schiphol werkt. Daarnaast draagt de provincie haar steentje bij aan Europa door onder meer stappen te zetten met mobiliteit, waterstof en de circulaire economie.”
Trots
“Gelukkig waren er ook hoogtepunten, zoals onze huldiging van de Olympische en Paralympische deelnemers en het werkbezoek met Statenleden aan Brussel.
Verder deed Noord-Holland ontzettend veel op het gebied van asielopvang en de spreidingswet. Daar ben ik trots op, omdat er steeds meer tegenstroom ontstond en wij samen met gemeenten ‘gewoon’ de wet hebben uitgevoerd. Daardoor lag er op 1 november een goed plan. In 2024 beleefde ik ook veel mooie momenten met de leden van het Koninklijk Huis. Van bedrijfsopeningen tot staatsbezoeken en concerten. Verder was ik onder de indruk van de Californiëreis. Samen met gedeputeerde Jeroen Olthof en deelnemers van overheden, kennisinstellingen en bedrijven kwam ik in maart veel te weten over de innovatieve duurzame luchtvaart.”
Stuurlui
“Het is niet niks om besluiten te nemen. Demonstraties laten doorgaan of verbieden, een plein ontruimen of niet. En het wordt niet eenvoudiger door vluchtig en kortzichtig denken van stuurlui aan wal. Daar ligt ook een taak voor overheden. Wij moeten juist die grote middengroep niet laten radicaliseren, maar ervoor zorgen dat mensen kunnen zijn wie ze zijn. Daar hoort ook bij dat ze soms moeten durven uitspreken dat ze onderwerpen ingewikkeld vinden."
Partner
“Komende jaren zet ik me in om te zorgen dat de provincie op een goede, betekenisvolle en moderne manier haar taken uitoefent. Zodat wij een nog aantrekkelijkere samenwerkingspartner zijn. Natuur, bereikbaarheid, openbaar vervoer, milieu en het toezicht daarop, landbouw en economie zijn allemaal zaken die wij met elkaar belangrijk vinden. Maar veel van onze regels zeggen vooral wat er niet mag. Dat is ook wel een beetje vreemd. Ik hoop dat de provincie straks wordt gezien als kennisdrager waar je naartoe gaat voor advies. En dat er meer wordt gekeken naar wat er wel kan.”
Roadtrip
“14 maanden na mijn installatie in 2019 begon de pandemie. Van de ene op de andere dag veranderde alles. Het leven ging zich vooral digitaal afspelen. Gek genoeg heb ik juist toen Noord-Holland veel beter leren kennen. Met dank aan mijn dochter. Ze wilde weten waar De Rijp lag, omdat het koninklijk paar daar in 2014 op bezoek was geweest. Vervolgens stippelde ze een route uit. Vanuit onze woonplaats Badhoevedorp maakten we een roadtrip door een groot deel van Noord-Holland, langs 32 van de 44 gemeenten. We waren 7 uur onderweg in een provincie die tot stilstand was gekomen. Uit eten gaan mocht niet, maar gelukkig konden we wel door de McDrive.”
Noord-Hollands glorie
“Die roadtrip is misschien wel mijn mooiste herinnering aan de coronatijd. De diversiteit van de natuur, de weidsheid van het landschap, de prachtige dorpjes en monumentale panden; Noord-Holland trok in al haar glorie aan ons voorbij. Er zijn ook veel verschillen; in taal, cultuur en hoe mensen in het leven staan. West-Friesland is echt anders dan Het Gooi. Dat maakt Noord-Holland bijzonder én uitdagend, omdat je goed moet beseffen met wie je zakendoet. De provincie probeert niet te denken vanuit een ‘one size fits all principe'. Voor de ene gemeente is mobiliteit een totaal ander vraagstuk dan voor de andere. Dat geldt ook voor milieu, groen, wonen en werken. Met dit college van Gedeputeerde Staten (GS) zagen we dat op een aantal terreinen meer maatwerk mogelijk is, bijvoorbeeld bij woningbouw. Omdat de strikte regelgeving vanaf 2025 iets verruimd is, gloort voor een aantal dorpen hoop dat er wat woningen kunnen worden bijgebouwd.”
Luisterend oor
“Ik wil altijd graag weten wat er leeft en speelt in de provincie. In mijn eerste termijn leerde ik hoe belangrijk luisteren is. Mensen willen vaak gevoelens met me delen. Meestal gaat het er dan niet om dat ik met een oplossing kom, maar dat ik luister. Inwoners snappen heel goed dat problemen niet zomaar kunnen worden opgelost. Ook bij de provincie voerden algemeen directeur Miriam van Kuijk en ik afgelopen jaar gesprekken met medewerkers over ingewikkelde dilemma's rond oorlogen en de samenstelling van het kabinet. Collega's begrijpen dat ik die kwesties niet kan oplossen, maar ze willen wel graag gehoord worden. Misschien ook om bevestigd te krijgen dat ik het helemaal niet vreemd vind dat zij met die dilemma's worstelen. Dat luisterende oor bieden is steeds belangrijker geworden.”
Ontmoetingen
“Veel mensen zien is een wezenlijk onderdeel van mijn werk. De afgelopen 6 jaar heb ik ontzettend veel Noord-Hollanders ontmoet. Als commissaris probeer ik zoveel mogelijk mensen zichtbaar te maken. Ik wil Noord-Holland laten zien door mijn ogen. Ik ben een commissaris die midden in de maatschappij staat, geen Superman die voortdurend moet laten zien hoe hij het doet. Ik wil juist bereik- en benaderbaar zijn.”
Europa
“Tijdens mijn eerste termijn veranderde mijn rol in Brussel. Naast voorzitter van het Huis van de Nederlandse provincies ben ik nu ook voorzitter van de Nederlandse delegatie in het Europees Comité van de Regio’s. Een eervolle taak. Europa is belangrijk voor de provincie. Daarom stimuleer ik bijvoorbeeld dat onze gedeputeerden hun portefeuilles koppelen aan Europese dossiers. Het kan enorm helpen om via Europese programma's en steun zaken voor elkaar te krijgen. Daarnaast vind ik het van belang om de nieuwe Eurocommissarissen uit te dagen om op werkbezoek te gaan in Nederland en onze regio. Dat je daarin investeert en er dagelijks aan werkt vanuit Brussel past bij Noord-Holland. Het is nodig om iets te bereiken. Uiteindelijk zorgt de provincie dat ze haar tentakels overal heeft liggen, waardoor we meedoen, mee investeren, meedenken en mee ontwikkelen.”
Internationaal Noord-Holland
“Internationale ontwikkelingen beïnvloeden het leven van Noord-Hollanders meer dan ze zich soms realiseren. Dat is sinds het uitbreken van verschillende oorlogen alleen maar toegenomen. Onze provincie is internationaal van betekenis doordat hier veel bedrijven zijn gevestigd. Kijk naar de Amsterdamse haven, Schiphol en NRG|PALLAS in Petten. Laatstgenoemde is wereldmarktleider in de productie van medische isotopen en draagt bij aan de behandelmogelijkheden van levensbedreigende ziektes. Maar laten we ook Amsterdam als internetknooppunt van de wereld niet vergeten. Iedere Noord-Hollander heeft wel iets met dat internationale karakter te maken. Bijvoorbeeld omdat je op Schiphol werkt. Daarnaast draagt de provincie haar steentje bij aan Europa door onder meer stappen te zetten met mobiliteit, waterstof en de circulaire economie.”
2024
“In 2024 werd de behoorlijke aardverschuiving van de Tweede Kamerverkiezingen zichtbaar. De koers die partijen lokaal en nationaal willen uitzetten heeft tot gevolg dat het allemaal redelijk schuurt. Allerlei programma's worden stopgezet, zoals het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Soms heb ik weleens het idee dat oude schoenen worden weggegooid terwijl er nog geen nieuwe zijn. 2024 was ook het jaar waarin we beseften dat niet alles meer kan, en dat we tegelijkertijd haast moeten maken met zaken als groot onderhoud. In die zin was 2024 een jaar waarvan ik lang niet altijd vrolijk werd."
Trots
“Gelukkig waren er ook hoogtepunten, zoals onze huldiging van de Olympische en Paralympische deelnemers en het werkbezoek met Statenleden aan Brussel. Verder deed Noord-Holland ontzettend veel op het gebied van asielopvang en de spreidingswet. Daar ben ik trots op, omdat er steeds meer tegenstroom ontstond en wij samen met gemeenten ‘gewoon’ de wet hebben uitgevoerd. Daardoor lag er op 1 november een goed plan. In 2024 beleefde ik ook veel mooie momenten met de leden van het Koninklijk Huis. Van bedrijfsopeningen tot staatsbezoeken en concerten. Verder was ik onder de indruk van de Californiëreis. Samen met gedeputeerde Jeroen Olthof en deelnemers van overheden, kennisinstellingen en bedrijven kwam ik in maart veel te weten over de innovatieve duurzame luchtvaart.”
Veiligheid
“In 2024 heb ik meer dan anders eerst eens naar mezelf gekeken. Hoe ik kan veranderen. Schrijfster Natascha van Weezel opende met de Willem Arondéuslezing mijn ogen. Ze betoogde daar dat we ons meer en eerder moeten uitspreken. We draaien nu te gemakkelijk om zaken heen. Sta ergens voor en draag dat uit. En dan is demonstreren met een bivakmuts op volgens mij niet gebruikmaken van je grondrecht. Want dat is beangstigend. Daarmee treed je in de veilige sfeer waarop iedere Nederlander recht heeft. Ik zeg altijd: mijn veiligheid, mijn meningsvrijheid wordt bepaald door de ruimte die de ander mij geeft. Maar omgekeerd geldt hetzelfde. Dat moeten we bewaken en daar zie je Nederland soms niet goed uitkomen. De balans slaat nog weleens door. En dan denkt die grote groep: hoe kan het toch dat kleine minderheden overal de discussie bepalen? Waarom kunnen we niet allemaal normaal samenleven? Iedereen heeft recht op een veilige plek, ongeacht je achtergrond, overtuiging of identiteit. Of het nu gaat om mensen met verschillende meningen over internationale kwesties, of om individuen binnen de queer gemeenschap – iedereen moet zich gezien en gewaardeerd voelen. En dit begint bij onszelf.”
Respect
“In het huidige politieke klimaat missen bepaalde partijen de visie om Nederland de komende 10 jaar vooruit te brengen. Daardoor verdampt het respect voor bestuurders in de samenleving. Kijk, je hoeft niet van ze te houden. En je mag ook zeggen dat bestuurders zelf voor dat ambt gekozen hebben en tegen kritiek moeten kunnen. Dat klopt, maar hun verantwoordelijkheden zijn niet vrijblijvend. Dus als iemand in de jas van burgemeester of minister stapt, moet je respect hebben voor het feit dat diegene die verantwoordelijkheid neemt, ongeacht wie het is. Bestuursverantwoordelijkheid pakken en in de volle omvang durven nemen – een land besturen – is echt iets anders dan een politieke partij runnen.”
Stuurlui
“Het is niet niks om besluiten te nemen. Demonstraties laten doorgaan of verbieden, een plein ontruimen of niet. En het wordt niet eenvoudiger door vluchtig en kortzichtig denken van stuurlui aan wal. Daar ligt ook een taak voor overheden. Wij moeten juist die grote middengroep niet laten radicaliseren, maar ervoor zorgen dat mensen kunnen zijn wie ze zijn. Daar hoort ook bij dat ze soms moeten durven uitspreken dat ze onderwerpen ingewikkeld vinden."
Partner
“Komende jaren zet ik me in om te zorgen dat de provincie op een goede, betekenisvolle en moderne manier haar taken uitoefent. Zodat wij een nog aantrekkelijkere samenwerkingspartner zijn. Natuur, bereikbaarheid, openbaar vervoer, milieu en het toezicht daarop, landbouw en economie zijn allemaal zaken die wij met elkaar belangrijk vinden. Maar veel van onze regels zeggen vooral wat er niet mag. Dat is ook wel een beetje vreemd. Ik hoop dat de provincie straks wordt gezien als kennisdrager waar je naartoe gaat voor advies. En dat er meer wordt gekeken naar wat er wel kan.”
Toekomst
"Voor iedere Noord-Hollander moet de toekomst toegankelijk zijn; of je nou in de Kop of de IJmond woont. We hebben alle inwoners keihard nodig. Daarom moet onze provincie aantrekkelijk zijn voor jong en oud. Dat gaat over werk, recreatie, wonen, bereikbaarheid, cultuur. Grote onderwerpen die je ook voor de lange termijn goed moet organiseren. Lastig, want als je bijvoorbeeld naar infrastructuur kijkt, heeft het Rijk amper geld voor onderhoud. In feite zit de provincie daardoor in een moeilijk parket, en ook gemeenten hebben het zwaar. Ik wil Noord-Holland klaarstomen voor al die toekomstige uitdagingen. Daarbij richt ik me op toekomstbestendige ontwikkelingen, innovatie en sociale rechtvaardigheid. Maar ik wil vooral zorgen dat niemand achterblijft. De toekomst moet voor iedere inwoner bereikbaar zijn. Dat kan alleen als we goed samenwerken en naar elkaar luisteren.”