Weerbaarheid en integriteit
De provincie en gemeenten werken aan het versterken van integriteit, weerbaarheid en een veilige werkomgeving. Een integere en betrouwbare overheid vormt namelijk de basis voor een rechtvaardige, stabiele en goed functionerende samenleving.
Daarom lanceerde de provincie in januari de Noord-Hollandse Norm Weerbare Overheid. Alle gemeenten, waterschappen en de provincie hebben zich hier aan verbonden. Een duidelijke gezamenlijke koers, gebouwd op 6 pijlers. Hiermee willen we onze bestuurlijke weerbaarheid structureel versterken. De norm creëert een gedeelde basis om weerstand te kunnen bieden aan verschillende vormen van druk, dreigingen of verstoringen en effectief om te gaan met uitdagingen.
Versterken en ontwikkelen Het vaststellen van een basisniveau biedt gemeenten, waterschappen en provincie de kans om weerbaarheid samen aan te pakken. Hierbij werkt elke organisatie vanuit haar eigen verantwoordelijkheid en specifieke context. Organisaties kunnen elkaar versterken bij de implementatie en verdere ontwikkeling. In 2027 wordt geëvalueerd in hoeverre iedereen aan de norm voldoet en of de norm moet worden geactualiseerd.
In november organiseerde de provincie een bestuurlijke en een ambtelijke weerbaarheidsdag samen met de RIEC’s en Rijksrecherche. Tijdens deze dagen stonden we met ruim 80 bestuurders en 100 ambtenaren stil bij de weerbaarheidsnorm en wat weerbaarheid in de praktijk betekent. Dit heeft geleid tot meer bewustwording, versterkte samenwerking en concrete vervolgstappen om de weerbaarheid van overheden in de provincie duurzaam te vergroten. Op de bestuurlijke weerbaarheidsdag is bovendien een trainingsaanbod gelanceerd om bestuurders en volksvertegenwoordigers weerbaarder te maken tegen intimidatie, belangenverstrengeling en misleiding. Dit gratis trainingsaanbod is mede gefinancierd is door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Aanspreekpunt veilig publieke taak Vanuit de Noord-Hollandse Norm Weerbare Overheid en onze afspraken met gemeenten en partners, pakken we agressie en geweld tegen mensen met een publieke taak stevig aan. Daarom hebben we in 2025 binnen de provincie Noord-Holland een coördinator Veilige Publieke Taak aangesteld. Met de introductie van deze functie wordt de structurele aandacht voor veiligheid, weerbaarheid en integriteit binnen de organisatie verder geborgd.
De coördinator fungeert als provinciaal aanspreekpunt voor het voorkomen en afhandelen van agressie, intimidatie, bedreiging en andere veiligheidsincidenten. Daarnaast levert de functie een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van beleid, het vergroten van bewustwording en deskundigheid binnen de organisatie, en de samenwerking met externe partners zoals politie en het Openbaar Ministerie.
Wet Bibob Een belangrijk instrument voor provincies en gemeenten in de bescherming van hun integriteit is de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob). Het inzetten van de Wet Bibob is dan ook opgenomen in de weerbaarheidsnorm. Dit preventieve middel helpt voorkomen dat overheden onbedoeld criminelen faciliteren met vergunningen, subsidies, aanbestedingen of vastgoedtransacties. De provincie kan daarom onderzoek doen naar externe partijen. Bij een risico dat een beschikking of overeenkomst zal worden misbruikt, kan ze ervoor kiezen om niet verder te gaan met deze partij.
De provincie werkt hierin samen met organisaties als het Openbaar Ministerie en de politie. Om de weerbaarheid in heel Noord-Holland te helpen versterken, ondersteunt de provincie samen met de verschillende Noord-Hollandse RIEC’s gemeenten en waterschappen bij het uitvoeren van de Wet Bibob en organiseerde in dit kader dit jaar meerdere kennisbijeenkomsten over het uitvoeren van Bibob-onderzoeken.
Bestuurlijke integriteit Omdat ik als Rijksorgaan ook een rol heb bij de bestuurlijke integriteit van gemeenten, is dit 1 van de vaste gespreksonderwerpen tijdens mijn gesprekken met de Noord-Hollandse burgemeesters.
Screening kandidaat-gedeputeerden Integriteit van politieke ambtsdragers is essentieel voor de kwaliteit van het openbaar bestuur, de versterking van de democratie en het vertrouwen van burgers in de overheid. De aandacht voor bestuurlijke integriteit neemt toe. Volksvertegenwoordigers en bestuurders hebben een voorbeeldrol en dienen van onbesproken gedrag te zijn.
Onze bestuurders staan voortdurend in de publieke schijnwerpers en hun handelen speelt zich af onder een vergrootglas. Voor kandidaat-bestuurders is het daarom verstandig om vooraf te onderzoeken waar mogelijke (politieke) kwetsbaarheden liggen. Het voorkomen van integriteitskwesties is niet alleen in het belang van de kandidaat zelf, maar ook van de legitimiteit en het imago van het openbaar bestuur.
Om die reden laat ik bij kandidaat-gedeputeerden een integriteitstoets uitvoeren. Dat is in het afgelopen jaar 1 keer voorgekomen. Deze risicoanalyse vormt de basis voor een gesprek dat ik met de kandidaat en de Coördinator Integriteit voer.
Digitaal Meldpunt Om integriteit te waarborgen, heeft de ambtelijke organisatie van de provincie sinds 2025 een digitaal Meldpunt. Dit behandelt belangrijke onderwerpen zoals vermoedens van een misstand, integriteitsschendingen en signalen van ondermijning en criminele beïnvloeding. Daarnaast is het belangrijke onderwerp agressie en geweld tegen mensen met een publieke taak (Veilige Publieke Taak) geborgd. Bij het Meldpunt kunnen mensen agressie-incidenten door derden melden. Meldingen kunnen volledig anoniem worden gedaan.