Nieuwe tijd - 18de eeuw
1700 – 1800
Landschap
In de 18de eeuw verandert er niet veel in het Noord-Hollandse landschap. De jonge duinen hebben zich al gevormd, het veengebied is eerder ontgonnen, er komen geen nieuwe droogmakerijen meer bij. Alleen in het Gooi gaat men hier en daar nog door met het ontginnen van laagveengebieden, waardoor grote plassen ontstaan. De steden groeien niet meer en zij zullen zo’n anderhalve eeuw lang binnen de 17de-eeuwse muren en wallen blijven. In de Zaanstreek bereikt de hoeveelheid molens rond 1725 wel een hoogtepunt, er zijn er dan zo'n 600 gelijktijdig aanwezig.
Een historische kaart uit de 18de eeuw, collectie Provinciale Atlas Noord-Holland Klik op de gele hotspots op de kaart voor topvondsten uit die tijd.
Plassengebied met laagveen.
Bewoners
Het is niet slecht wonen in het Nederland in de 18de eeuw maar de economische ontwikkelingen van de eeuw hiervoor zijn wel tot stilstand gekomen. De bewoners leven op basis van de oude economie: landbouw, vooral veeteelt, visserij en overzeese handel. De scheepsbouw in de Zaanstreek is nog een tijd lang heel belangrijk, maar zakt later in door concurrentie uit het buitenland. Amsterdam is nog steeds een belangrijk financieel centrum en thuishaven van veel vloten die op de Oostzee, Oost-Indië en Amerika varen. Ook is het een toevluchtsoord voor politieke dissidenten uit andere landen. Nieuwe gedachten mogen hier worden uitgesproken en in boekvorm verschijnen. Dat leidt op den duur tot spanningen tussen de gevestigde orde van rijke regenten en verlichte burgers.
Bewoners
In de jaren tachtig van de 18de eeuw barst dit uit tot een soort burgeroorlog. Deze periode komt bekend te staan als de patriottentijd.
In januari 1795 trekken legers van het revolutionaire Frankrijk Nederland binnen. De verlichte patriotten scharen zich aan de kant van de Fransen. De oude republiek wordt de Bataafse Republiek, een bondgenoot van Frankrijk, waar Napoleon in november 1799 de macht grijpt. In Noord-Holland slaan Bataafse en Franse troepen in de maanden daarvoor een Engels-Russische aanval van overzee af. Voor het eerst sinds bijna 200 jaar wordt er weer gevochten in dit gebied. Er vinden bloederige veldslagen plaats van Callantsoog tot aan Castricum.
Nederland als onderdeel van het Franse Rijk.
Veldslagen in het Noord-Hollandse kustgebied in 1799.
Topvondst
In de roerige 18de eeuw lieten inwoners van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden met alledaagse gebruiksvoorwerpen zien aan welke politieke kant ze stonden. Een aardewerken bord met ‘Vivat Oranje’ dat in Beverwijk is opgegraven, was duidelijk van oranjegezinde bewoners.
Mensfiguur Engelse soldaat, 1799
Klik op de Engelse soldaat voor meer informatie
Mensfiguur Casimir, Russische soldaat, 1799
Klik op Casimir voor meer informatie
Wil jij meer weten over de Engelse en Russische soldaat? Kom met de klas naar Huis van Hilde. Er zijn verschillende leuke en leerzame educatieve programma’s. Kijk op de pagina schoolbezoek voor meer informatie.
Intussen in de rest van de wereld
Restant van de fundering van de Bastille in Parijs. Deze burcht werd bestormd waarmee de Franse Revolutie begon, bron: parisladouce.com.
1700-1800
Zes miljoen Afrikanen worden tot slaaf gemaakt en door West-Europese slavenschepen naar Amerika verscheept
1705-1764
In Engeland wordt de stoommachine ontwikkeld
1740
De Nederlandse schrijfster Belle van Zuylen wordt geboren
1760
De Nederlandse koloniale overheid sluit in Suriname een reeks vredesverdragen met de Marrons. Dit zijn afstammelingen van Afrikanen die door slavenhalers onder dwang naar Suriname zijn gebracht en uit de slavernij zijn ontsnapt
1776
De Britse koloniën in Noord-Amerika verklaren zich onafhankelijk
◀ 1789
In Parijs breekt de Franse revolutie uit