Het belang van recreatie en toerisme

Een optimaal toeristisch-recreatief aanbod is geen doel op zich, maar een middel om te werken aan een provincie waar het prettig en gezond wonen, werken, verblijven en recreëren is. Investeringen in recreatie en toerisme hebben een directe positieve invloed op het welzijn en de welvaart van onze inwoners. Maar ook op andere vlakken zijn recreatie en toerisme van meerwaarde voor onze provincie. Hier zetten we een aantal feiten en cijfers over recreatie en toerisme in Noord-Holland op een rij en leest u meer over de sociaal-maatschappelijke, economische en gezondheidswaarde van recreatie en toerisme.

Recreatie en toerisme in Noord-Holland: enkele feiten en cijfers

Jaarlijks bezoeken miljoenen dagjesmensen de Noord-Hollandse steden, stranden, bezienswaardigheden, wateren en natuurgebieden. Buitenrecreatie staat met stip op één in het aantal ondernomen vrijetijdsactiviteiten. Nederlanders ondernamen in 2018 zo’n 114,8 miljoen buitenrecreatie-activiteiten in Noord-Holland zoals wandelen, fietsen, strandbezoek en picknicken3. Een groot deel van deze activiteiten wordt ondernomen door eigen inwoners.

€ 374 miljoen

Gezamenlijk gaven inwoners en Nederlandse gasten in 2018 zo’n 374 miljoen euro uit aan buitenrecreatie-uitstapjes in Noord-Holland (activiteiten met een duur van > 2 uur, CVTO, 2018).

35 miljoen overnachtingen

Noord-Holland is de provincie met veruit het hoogste aantal overnachtingen in logiesaccommodaties, zoals vakantieparken, campings en hotels. In 2019 waren dit er ruim 35 miljoen (CBS, 2020). Tweederde daarvan betreft overnachtingen van gasten uit het buitenland.

Amsterdam

Bijna 18,4 miljoen (52%) van het aantal overnachtingen vond plaats in de gemeente Amsterdam. Zo’n 85% hiervan zijn overnachtingen van buitenlandse gasten.

Elders in Noord-Holland

Circa 16,7 miljoen overnachtingen vonden elders in de provincie plaats. De helft daarvan betrof overnachtingen van gasten uit het buitenland.

eerste plaats

Ook als we kijken naar het aantal overnachtingen dat buiten Amsterdam plaatsvond, staat Noord-Holland nog steeds op de eerste plaats, gevolgd door Gelderland met 13 miljoen overnachtingen.

Noord-Holland is een aantrekkelijke provincie voor recreatie en toerisme en kent een groot aantal toeristisch-recreatieve trekpleisters, waaronder:

Een grote diversiteit aan landschappen met elk een uniek karakter en eigen aantrekkingskracht, waaronder drie kusten, diverse binnenwateren en een aantrekkelijk landelijk gebied;
De hoofdstad Amsterdam, met als bekendste trekpleister de 17e-eeuwse grachtengordel (UNESCO Werelderfgoed);
Twee Nationale Parken (Zuid-Kennemerland en Duinen van Texel) en een groot aantal aantrekkelijke landschappen, natuur- en recreatiegebieden;
Maar liefst vier UNESCO Werelderfgoederen (naast de grachtengordel van Amsterdam ook de Waddenzee, Droogmakerij de Beemster en de Stelling van Amsterdam 4);
Meer dan 100 musea, vele monumenten en historische stads- en dorpsgezichten.

Sociaal-maatschappelijke waarde

Recreatie en toerisme hebben een belangrijke sociaal-maatschappelijke waarde:

Recreatie en toerisme vormen een essentieel onderdeel van het dagelijks leven en kunnen worden gezien als het cement voor de samenleving. Recreatie en toerisme zorgen voor ontmoetingen, contact, nieuwe inzichten, creativiteit en ontspanning, wat essentieel is voor welbevinden en productiviteit.
Recreatievoorzieningen die goed aansluiten bij de behoeften van inwoners, zijn voor hen direct van waarde en zijn van invloed bij de keuze van een woonbestemming.
Recreatie en toerisme zijn van belang voor behoud van cultuur en erfgoed. Bijvoorbeeld door herbestemming van stolpen en religieus erfgoed met een nieuwe toeristisch-recreatieve functie en door inkomsten uit toerisme en recreatie te benutten voor instandhouding en restauratie van erfgoed. Ons erfgoed is in hoge mate bepalend voor de identiteit van Noord-Holland. Verder verlies leidt tot een verminderde herkenbaarheid van het Noord-Hollandse landschap.

Ook de molens, de kerktorens, de plassen en dijken (oostkust, Waterland, West-Friesland, Hollands Plassengebied) en de landgoederenzones van Kennemerland en het Gooi zijn kenmerkend voor het Noord-Hollandse landschap. Dit zijn tevens belangrijke factoren in de toeristisch-recreatieve beleving en ze bieden kansen voor verdere aanbodversterking en productontwikkeling.

Recreatie en toerisme vergroten het draagvlak voor natuur en landschap: kwaliteiten die belangrijk zijn voor de leefbaarheid van een plek. Recreëren doen we vaak in het groen of in de natuur. Mensen hechten mede daarom een groot belang aan natuur, wat zorgt voor draagvlak voor bescherming en ontwikkeling ervan. Als recreanten bereid zijn om te betalen voor (toeristisch-recreatieve) activiteiten in de natuur, kan dit direct bijdragen aan de instandhouding.

Economische waarde

Recreatie en toerisme hebben een belangrijke economische waarde:

Toerisme en recreatie zijn een belangrijke economische motor. De sector zorgt voor de nodige directe en indirecte bestedingen en werkgelegenheid. In 2019 hadden in Noord-Holland meer dan 150.000 mensen een baan in de toeristisch-recreatieve sector5, wat neer komt op bijna 10% van het totaal aantal banen in de provincie.

In de steden en dorpen zorgen toerisme en recreatie voor draagvlak voor voorzieningen als een supermarkt, bakker, pinautomaat en het openbaar vervoer. Deze voorzieningen zijn van groot belang voor de leefbaarheid in kleinere kernen en gebieden waar rekening moet worden gehouden met een bevolkingsdaling in de toekomst. Ook in grotere en steden leveren recreatie en toerisme een bijdrage aan het draagvlak voor voorzieningen.

Gezondheidswaarde

Er is een toenemende aandacht voor preventieve gezondheidszorg en daardoor ook voor een gezonde leefomgeving. Recreatie en toerisme hebben een belangrijke gezondheidswaarde:

Recreatie-activiteiten in een groene omgeving hebben een belangrijk positief effect op de fysieke en mentale gezondheid6.

De aanwezigheid van een ‘beweegvriendelijke omgeving’, zoals sport-, spel- en recreatieve voorzieningen op loop- en fietsafstand, de aanwezigheid van groen of water, een goede voetgangersinfrastructuur, veilige fietspaden en een aantrekkelijke en veilige buurt, daagt mensen uit om voldoende te bewegen7.

De provincie Noord-Holland erkent de waarde van toerisme en recreatie en wil zich samen met anderen inzetten om deze te behouden én vergroten. Wat we willen bereiken en wat daarvoor nodig is, leest u in het volgende hoofdstuk.

3Watersport, sport en sportieve recreatie vallen hier niet onder en kennen eigen categorieën binnen het CVTO. 4De Nieuwe Hollandse Waterlinie staat op de nominatielijst voor de Werelderfgoedstatus, als uitbreiding op het bestaande werelderfgoed de Stelling van Amsterdam. 5Bron: LISA, 2020 6Zie verder: https://heatwalkingcycling.org/#homepage; www.gezondnatuurwandelen.nl; claiming_the_health_dividend.pdf ; dr. ShaneOmara; https://groenvoorgezondbeleid.nl/; https://platform.groenkapitaal.nl/de-kracht-van-natuur-voor-gezondheid-meer-inzetten/. 7Bron: Rijksoverheid, gezondheid en zorg